Wie een beetje op de hoogte is kan op zijn vingers natellen dat Griekenland ons geld niet zal terugbetalen.
In die achtergrond lijkt het merkwaardig dat we nog geld sturen. De markt heeft een default van Griekenland al ingecalculeerd – zo wordt gezegd, vermogende Grieken hebben hun kapitaal al in het buitenland ondergebracht. Als Griekenland valt is er besmettingsgevaar en zullen daarna de overige PIIGS landen als dominostenen omvallen, met als resultaat een nieuwe bankencrisis die het Lehman Brothers voorval in september 2008 doet verbleken.
Toen de Europeanen nog de Amerikanen uitlachten, omdat de boel van het machtige Amerika was gesprongen, konden Amerikaanse economisch analisten al vertellen dat het met de Europese banken veel slechter was gesteld dan met de Amerikaanse. Die voorspelling lijkt nu uitgekomen.
In Nederland kwamen onder andere Fortis, ING, DSB in de problemen. Europese banken, waaronder de Belgische tak van de ING, werden later met ondergang bedreigd omdat ze vele leningen hadden uitstaan in Polen. Door koersdaling van de Zlotty konden de Polen hun verplichtingen niet meer nakomen. We horen nog weinig over de Poolse crisis, de problemen zijn zeker nog niet opgelost.
De reden waarom Europese landen geld sturen naar Griekenland is om banken te redden. Het betreft oa. Wall-Street banken, Duitse Landesbanken, Paribas, Crédit Agricole. Een faillisement van Griekenland zou vooral noord Europese banken treffen; de Duitsers hebben alleen al 28mjd aan leningen uitstaan bij de Grieken.
Ongetwijfeld zeggen de markten een faillisement van Griekenland al in de koersen te hebben ingecalculeerd; echter een kettingreactie van omvallende banken, daar valt niet op te anticiperen.
In dit kader is het wel interessant om de aflevering van Tegenlicht nog eens de bekijken, “2011, het jaar dat de Euro valt”. Volgens Kees Vendrik, Groen Links, is een Verenigde Staten van Europa de oplossing voor de Europese crisis, omdat “diversiteit in Naties niet samengaat met een eenheidsmunt”.
Timo Soini, voorzitter van de Partij “Echte Finnen” schreef in de Wallstreet Journal dat banken en politici een eigen kartel hebben gevormd, waarbij de banken momenteel de politici stimuleren om juist meer te lenen. Angst zit er bij de politici duidelijk in, want de banken konden wel eens wegblijven als de volgende Staatsobligaties geveild worden. Soini noemt dit spiraal terecht een Ponzi scheme, een pyramidespel. Volgens Jean-Claude Juncker, Minister President van Luxemburg mag je best liegen als de markten in zwaar weer komen.
Uiteraard zien de Eurofielen hun kans schoon; never waste a good crisis. Echter geldt, zoals de film Æon Flux mooi illustreert; iemand die leiderschap ontvangt om een probleem op te lossen, zal die oplossing eerder dwars zitten, wegens angst om het leiderschap te verliezen bij succes.
De Verenigde Staten van Europa zijn uiteraard geen oplossing voor deze Eurocrisis. Hiermee wordt niet het probleem verpoint naar een partij die met meer macht, meer kan bereiken. Het is niet op voorhand logisch dat dit gaat werken, het lukte Obama ook niet om Gitmo te sluiten. USE of niet, het probleem om de Griekse spoorwegen te privatiseren blijft, en is het niet dit geval, dan is er wel een ander geval. Onder de USE blijft Noord Europa voor Zuid betalen, misschien met een hogere snelheid. Met het weinige belasting betalen tonen de Grieken hun loyaliteit aan hun eigen gekozen leiders; hoe zou die loyaliteit zijn onder een Brusselse bureau-dictatuur? De Griekse hervorming stuiten nu al op verzet en brand in de straat, de USE zal het niet beter kunnen doen.
We willen allemaal behoudt van wat we hebben. Wij willen onze gespaarde pensioenen, de Grieken willen hun gratis feestje. De Grieken dwingen tot werken voor hun geld is waarschijnlijk net zo realistisch als democratie brengen naar de Taliban. Nederland voert een zachte heelmeesters politiek van uitstel.
Aan de politiek van uitstel zal echter een pijnlijk einde komen. De rating voor kredietwaardigheid van Italië is verlaagd, en het land zal de komende kwartalen in recessie belanden. De Italiaanse schuld is net zo groot als de Duitse, maar de Italiaanse economie is lang niet zo groot. Spanje heeft al zo’n twee jaar een werkloosheidscijfer van rond de 20%. Portugal en Ierland blijven in de problemen.
De protesten rond de Mare Nostrum verpreiden zich. Na Griekenland, Tunesië, Egypte, Libië, Marocco, voegen zich nu ook landen als Spanje en Italië zich aan het rijtje waar mensen de straat op gaan voor een betere toekomst. De Arabische opstanden zijn veroorzaakt door het feit dat mensen hun eigen kinderen niet meer konden voeden; een gevolg van de krediet crisis. Ook in Spanje en Italië spelen de social media een grote rol, net als bij de Arabische oproer.
Het Economic Cycle Research Institue (ECRI) voorspelt een mondiale economische vertraging, ook in de USA, en China. Je kunt het nooit weten, maar indien ze gelijk hebben vervalt het onderdeel “hopen op een betere tijd” in het spel om Europese PIIGS landen te helpen voorlopig dus af.
Overheden doen erg veel om banken te redden – immers die zijn “too big to fail”, hebben een “nutsfunctie” (krediet uit het stopcontact?). Overheden hebben banken nodig om hun begroting rond te krijgen. Geld is een keuze, dus de onderwijzer is de concurrent van de politieagent en de uitkeringstrekker, omdat ze allen geld ontvangen van de overheid.
Het Kabinet dat 18mjd wil bezuinigen (met 6mjd aan lastenverzwaring) moet keuzes maken. Er zijn al stakingen in het openbaar vervoer en het onderwijs. De mensen die worden gekort zien ook dat er wel miljarden naar de zuid-Europese landen gaat. Griekenland is dus ook een concurrent van de politieagent, de onderwijzer en de uitkeringstrekker.
Dat niet alleen. Wanneer een bank krediet verstrekt aan de Nederlandse overheid om dit door te lenen aan Griekenland, kan diezelfde bank dat krediet niet meer aan burgers verstrekken als hypotheek, ondernemersinvestering of wat dan ook. De Nederlandse belastingbetaler gaat bovendien steeds meer betalen voor minder overheidsvoorzieningen, omdat de rentes op leningen ook voor Nederland stijgen.
Griekenland is dus een concurrent van de private en publieke sector geworden. En we kunnen verwachten dat andere PIIGS landen vroeg of laat ook Nederlandse hulp nodig zullen hebben.
Het kan niet anders, vroeg of laat gaat het ook in Nederland flink donderen over deze kwestie.